Çin Yeni Yılı Kutlu olsun

Çin hakkında bu ay Platin dergisinde çıkan yazımı aşağıda bulabilirsiniz. Bu vesile ile Çin yeni yılınızı kutluyorum… 

1. Çin’in kendi markalarını üretme süreci ne zaman ve nasıl başladı? Çin global pazarda hangi sektörlerde ön plana çıkıyor?

Çin markalarından çok Çin’in teknolojik anlamda her alanda nasıl liderliğe yavaş yavaş yükseldiğinden bahsetmemiz gerekiyor. Burada üç önemli faktör ön plana çıkyor:

Birinci faktör eğitim. ABD’de eğitim gören uluslararası öğrencilere baktığımızda son yirmi yıldır Çin’in listede en üstte yer aldığını görüyoruz. Hatta fark o kadar büyük ki Çin yılda yüzyirmi binden fazla kayıtlı öğrenci yollarken ABD’ye ikinci sırada yer alan ülkeler yirmibinli rakamlarda kalıyorlar. Özellikle temel bilimlerde ve teknoloji alanında doktora yapan bu başarılı öğrencilerin Çin ekonomisine çok büyük katkıları olduğu aşikar.

İkinci faktör Çin iş kültürü: Sanıldığının aksine Çin’in bazı önemli şehirlerinde girişimcilik tarih boyuncu bir yaşam kültürü olarak ön plana çıkmış. Mesela Şangay 1800’lü yılların sonunda bir küresel ticaret merkezi konumundaymış. Keza Hong Kong tarih boyunca Çin’in batı dünyasına ekonomik anlamda açılan kapısı olma özelliğini korumuş. Unutmayalım ki mesela dünyanın en büyük ve önemli bankalarından birisi olan HSBC’nin adı “Hong Kong Shangai Banking Corporation”dır. Küçük tüccardan, daha büyük aile işletmelerine kadar Çin hiçbir zaman girişimcilik ruhunu kaybetmemiş bir ülkedir.

Üçüncü faktör de Çin’in ülke dışındaki diasforası: Özellikle ABD’de yerleşik Çin kökenli nüfus yukarıda basettiğim her iki faktörün de çok hızlı bir şekilde ekonomik aktivite haline gelmesine vesile olmuştur. Bir anlamda G2 olarak isimlendirdiğimiz ABD – Çin iş birilği bu şekildde hayat bulmuştur.

Yani geride bıraktığımız otuz yıl içinde hem eğitimli iş gücü, hem girişimcilik ruhu hem de ABD ile işbirliği imkanı sağlayan yurt dışı nüfusu sayesinde Çin emin adımlarla ekonomik anlamda çok önemli bir oyuncu olmayı başarmıştır.

2. Çinli markalara ambargo uygulayan pazarlar var mı?

Ambargonun gerçek etkilerini daha görmeye başlamadık. Çin ekonomisi geçen yıl son yirmi yılın en düşük büyüme rakamında kaldı. Ancak bunun nedeni ABD’nin koyduğu ticaret engelleri değil. Çin’in ABD ile olan ticareti ülkenin toplam ticaretinde yüzde onun altında bir yer tutuyor. Oysaki asıl bu yavaşlamanın nedeni genel dünya ekonomisinde güçsüzleşme ve Bir Kuşak Bir Yok gibi yeni İpek Yolu girişimlerine rağmen Çin’in neredeyse bütün sektörlerdeki fazla atıl üretim kapasitesine sahip olması. Özellikle de Çin bankalarının artık taşıyamayacakları boyutta kredi büyüklüklerine ulaşmış olmaları ekonominin daha da ısınmasına engel oluyor. Bu bağlamda Çin ekonomisin soğumaya başlayacağı bir döneme giriyoruz diyebiliriz.

3. Dünyada hangi sektörler ve pazarlar Çin’in etkisi altında? Önümüzdeki dönemde Çin’in etki alanını nasıl genişleteceğini düşünüyorsunuz?

Bütün emtia piyasaları, elektronik ticaret, büyük veri, platform ekonomileri, lojistik ve ulaştırma hatta enerji gibi alanlar başta olmak üzere nedeyse bütün sektörlerde Çin’in küresel bir önemi var. Ama asıl rekabet bundan sonra ileri teknolojilerde yaşanacak gibi duruyor. Geçtiğimiz yaz ZTE’nin başına gelenlerden sonra Çin’in özellikle mikroçip teknolojisinde ABD ve Avrupaya bağımlı olduğu ortaya çıktı. Çin liderlerinin bu alanda önemli adımlar atacağını tahmin ediyorum.

4. Ülkemizde hangi Çinli markalar mevcut? Çinli şirketlerin Türkiye’deki yatırımları ne boyutta, hedefleri neler?

Bu konuda başka kaynaklardan detaylı bilgi almışssınızdır ancak Huawei ve ZTE (NETAŞ) ile Bank of China ve ICBC ve Kumport’u lütfen atlamayalım. Tabii birçok çok önemli altyapı projesinde Çin teknolojisi ve üstlenici firmalar olduğunun da altını çizmek isterim.

5. Çin’deki tüketici pazarının boyutu nedir? Çin’de iş yapmak isteyen Türk yatırımcılara neler önerirsiniz?

Çin tüketici pazarı dünyada ilk sıraya oturmak üzere hızla gelişiyor. Ancak Çin’de tüketim internet tabanlı platformlar ve elektronik ticaret ağırlıklı olarak ilerliyor. Ülkede nedeyse nakit kullanımı bitti gibi, dilencilerin bile cep telefonundaki bir app üzerinden dilendiklerini sanırım artık herkes biliyor. Türk iş dünyasının bu internet tabanlı ticaret plafformlarına girmesi gerekiyor. İkinci önemli bir husus da Çin’i lütfen tek başına bir ülke gibi görmemeliyiz. Çin ekonomisi bütün Asya ekonomisine entegre olarak gelişiyor. Bu bağlamda Türk yatırımcılar Çin’in komşu ülkelerinde Çin ile ortaklık içinde yatırımlar yaparak hızı yol kat edebiirler. Bu bağlamda Kazakistan, Pakistan, Moğolistan, Kamboçya, Bangladeş gibi ülkeler Çin ile iş yapmak için değerlendirilmesi gereken platformlar..