"Enter"a basıp içeriğe geçin

Çocuklarımızla terör hakkında nasıl konuşabiliriz?

kids-hugging-mom-640x426

En değerli varlığımız çocuklarımız ile terör hakkında konuşmak zorunda kaldığımız günlerden geçiyoruz. Peki bunu en iyi şekilde nasıl yapabiliriz?

Yeni bir yılın ilk haftasında enerjimin ve moralimin hiç bu kadar düşük olduğunu hatırlamıyorum… Terörizm ve savaş, hiçbirimiz için anlaşılabilir ve de açıklanabilir konular değil maalesef. Güven duygusu olmadan sağlıklı bir psikolojiden, çocuklarımız için de sağlıklı psiko-sosyal gelişimden bahsetmek mümkün olamıyor.

Çocuklarımız ile böylesine hassas bir konuyu nasıl konuşabileceğimiz, onların güven duygusunun zedelenmesine izin vermeden bu zor dönemi nasıl geçebileceğimiz konusunda referans kaynaklardan derlenmiş bir yazıyı sizlerle paylaşmak isterim. Yönetiminde bulunduğum eğitim kurumunun rehberlik bölümü tarafından derlenip paylaşılan aşağıdaki yazı umarım hepimiz için bir nebze yol gösterici olabilir… Daha fazla bilgi edinmek isteyenler orijinal kaynakları da yazının en sonunda bulabilirsiniz…

Emniyet duygusu sarsılmış bireylerde ve özellikle çocuklarımızda üzüntü, korku ve kaygı gibi duygular görüldüğü kadar öfke patlamaları ve/veya ters cevap verme gibi davranış problemleri de görülebilir. Bazılarımız uyumakta zorlanırken, bazılarımız ise uyanmakta güçlük çekerek sürekli uykulu ve yorgun hissedebiliriz. Karın ağrısı, baş ağrısı ve nefes darlığı da bu tip durumlarda görülebilir. Televizyonun veya sosyal medyanın başından kalkmakta güçlük çekilebilir. Peki böyle bir dönemde nasıl iletişim kurmamız doğru olur acaba çocuklarımızla:

 

“Son dönemde yaşadığımız terör saldırıları, bomba tehditleri ve savaş haberlerinin yoğun biçimde medyada gösterilmesi çocuklardaki emniyet duygusunu aynen yetişkinlerde olduğu gibi sarsabilir. Dolayısıyla ebeveynler çocuklarıyla bu konuları konuşurken fazlasıyla zorlanabilirler. Ancak ne kadar zor olursa olsun, ebeveynlerin çocuklarıyla bu konuları uygun bir şekilde konuşabilmeleri önemlidir. Bu sohbetler, velilere kendi çocuklarına, yaşadıkları dünyayı anlatmaları ve emniyet duygusunu en azından aile içinde tekrar oluşturmaları için de bir fırsattır.

Çocuklarınızla terörü konuşmak için aşağıdaki ipuçları faydalı olabilir:

Mutlaka Onları Dinleyin!

Bazen hiçbir şey söylemeden sadece onları dinlemek bile önemli ve gereklidir.

Çocukların size sorular sorması için yer ve zaman yaratın. Ancak onlar hazır olmadan soru sormaları için ısrarda bulunmayın.
Her çocuk aynı şekilde iletişim kurmaz. Bazıları duygularını sözel olarak daha doğrudan ifade ettikleri gibi, bazıları ise duygu paylaşımı için resim çizmek, şiir veya günlük yazmak gibi daha dolaylı yolları seçer. Bu açıdan onların farklı yolla kurdukları iletişime de açık olun.

Hemen her çocuk yaşadığı olayları kişiselleştirecetir. Doğal olarak, arkadaşları ve akrabaları hakkında endişelerini paylaşmaları normaldir.

Sorularını Yanıtlayın!

Dürüst olun. Dürüst olmadığınızda nasılsa anlayacaklardır. Ancak çok ayrıntıya girmeyin.

Konuyla ilgili sorularını yaşlarına uygun bir ifadeyle yanıtlayın. Çok fazla bilgiyle boğmayın. Ne yazık ki sosyla medyada zaten ihtiyaçları olandan çok daha fazla ve de her zaman çok da doğru olmayan bilgilere maruz kalıyorlar.

Aynı konuşmayı birden fazla yapabilirsiniz. Çünkü bazı bilgileri çocuklar kafalarında oturtmakta zorlanabilirler. Bu yüzden parçalar yerine oturana kadar sormaya devam edeceklerdir.

Konuşmalarınız sırasında mümkün olduğunca tutarlı olun. Tutamayacağınız veya gerçekçi olmayacak sözler vermeyin.

Bu sohbetleri önyargının zararlarını ve insanlar arası yargılamadan hoşgörülü yaklaşımın önemini anlatmak noktasında bir fırsat olarak kullanabilirsiniz. Irk, dil, din ve milliyet gibi konularda olumsuz söylemlerden kaçının. Aksi durumda terörü gerçekleştirenlerle masum insanları birbirine karıştırabilirler.

Sizin konuya yaklaşımınız da çok önemlidir. Çocuklar sizilerin aranızda yaptığınız sohbetleri dinleyerek de sizin yaklaşımınızı anlamaya çalışabilirler.

Kendi duygularınızı paylaşın. Ancak bunu abartıya kaçmadan yapmak çok önemlidir. Travmayla ilgili yapılan birçok araştırma ebeveynlerin stresli durumla başetme şekilleriyle çocuklarınınki arasında aynı yönde benzer bir ilişki bulunduğunu göstermektedir.

Destek Olun!

Özellikle terör ve korku içeren haber ve görüntülerden hiç değilse bir müddet uzak durun. En azından onların evde oldukları saatte daha az haber seyredin. Aynı şekilde bu dönemde şiddet içeren oyun ve filmleri izlemelerine biraz ara verin.
Ev içinde çok fazla korku ve endişe içeren yorumlarınızı yapmaktan kaçının.

Çocuklarınızın her zamanki günlük rutinlerine devam etmelerine yardımcı olun. Elinizden geldiği kadar onların spor, sanat, müzik gibi aktivitelerini ve sosyal buluşmalarını yapmalarına destek olun.

Çocuklarınızın stress, endişe, korku, öfke vb. duygu hallerinde normalin üstünde bir artış olması durumunda rehberlik servisi veya profesyonel bir terapist ile irtibata geçin.

Çocuğunuzun yaş grubunu göz önünde bulundurun

Çocuğunuzun içinde bulunduğu yaş dönemini ve sosyo-duygusal gelişimini ebeveynleri olarak göz önünde bulundurup, aşağıdaki noktalara dikkat ederek sohbet ortamları oluşturabilirsiniz. Örneğin “terör ne demek?” sorusuyla karşı karşıya kaldığımızda küçük yaş grubunda “bazı kişilerin kendi isteklerini gerçekleştirmek için başkalarına zarar verici hareketlerde/davranışlarda bulunmasıdır” (eğer yeterli olmazsa..) “Onlara baskı yapması, şiddet uygulamasıdır” şeklinde açıklayabiliriz. Aynı soruya daha büyük yaş grubunda ise “siyasi, dini veya ekonomik hedeflere ulaşmak için sivillere, yasal yönetimlere karşı, yıldırma amacıyla her türlü baskı ve şiddet içeren çeşitli yolların kullanılmasıdır” diyerek cevap verebilir, eğer çocuğunuzun duygusal düzeyinin ve algısının kaldıracağını düşünüyorsanız daha çok örneklendirerek ayrıntıya girebilirsiniz.

Okul Öncesi ve İlkokul:

Küçük yaş grubunda çocuğun anlama düzeyine ve duygusal olgunluğuna uygun olarak bilgi vermek, onun düzeyinde kalmaya dikkat etmek çok önemlidir. Eğer çocuğun bu konuda bir bilgisi ve merakı yoksa, onu konuşmaya ya da bilgi vermeye zorlamamak en doğrusu olacaktır. Çocuklarımızın maruz kaldığı veya kullandığı medya organlarında da gerekli önlemlerin alındığından emin olmak gerekir. Olaylardan etkilenen çocukların daha çok şiddet içerikli oyun oynadığı gözlemlenebilir.

Ortaokul ve Sonrası:

Büyük yaş grubundaki öğrenciler daha çok bilgi almak ihtiyacı içinde olabilirler. Zaman zaman bu konuları kendi üzerinden değil de başkaları üzerinden konuşmayı tercih edebilirler (Ayşe ….. hissediyor, gibi). Böyle durumlarda konuyu bahsi geçen kişi üzerinden konuşmaya devam etmek yeterlidir ve kendi duygularını paylaşması için de bir zemin hazırlayabilir.

 

Bu süreç ne kadar zorlu olsa da birçok çocuk tahmin ettiğimizin çok ötesinde güçlü ve çeşitli stres durumlarıyla başetme becerilerine sahiptirler. Onlara kendilerini ifade etme, duygularını paylaşma, tutarlı ve dürüst biçimde sorularına cevap bulma imkanı buldukça bu zor zamanları aşmamaları için hiçbir sebep yoktur.

 

Kaynaklar:

American Academy of Child & Adolescent Psychiatry

The National Child Traumatic Stress Network

https://www.healthychildren.org/English/healthy-living/emotional-wellness/Building-Resilience/Pages/How-to-Support-Your-Childs-Resilience-in-a-Time-of-Crisis.aspx

Kriz Zamanlarında Çocuklarla Nasıl Konuşmalı?

Bu yazı yorumlara kapalı, ama trackback'ler ve pingback'ler açık.